วันเสาร์ที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2554

การแก้อสมการ


             จากที่เราเคยเรียนผ่านมาเกี่ยวกับเรื่องการแก้สมการตัวแปรเดียว หรือว่าหลายตัวแปรนั้น มีความเกี่ยวเนื่องบางประการสำหรับการที่จะนำความรู้ของเรื่องสมการนั้นเพื่อนำมาใช้ในบทนี้

        สำหรับหัวข้อนี้นั้น จะพูดถึงวิธีการแก้อสมการในรูปแบบต่างๆได้อย่างไร โดยที่คุณสัมบัติหลักที่ใช้มากในการแก้อสมการนั้น คือ คุณสมบัติการไม่เท่ากัน ได้แก่
        1. คุณสมบัติการบวกด้วยจำนวนเท่ากัน
        2. คุณสมบัติการลบด้วยจำนวนเท่ากัน
        3. คุณสมบัติการคูณด้วยจำนวนจริงบวก
        4. คุณสมบัติการคูณด้วยจำนวนจริงลบ

โดยการที่จะทำการแก้อสมการนั้น เราจะแยกตามประเภทของอสมการในแต่ละประเภทดังนี้คือ

การแก้อสมการกำลังหนึ่ง

        อสมการกำลังหนึ่งนั้น เป็นอสมการที่มีตัวแปรยกกำลังหนึ่งเท่านั้น และสามารถที่จะจัดอสมการในรูปของ
                                                                           ax le b
                                                                           ax < b
                                                                           ax ge b
                                                                           ax > b

        โดยที่เราจะกำหนดให้ x เป็นตัวแปร และ a,b เป็นค่าคงที่ และจากคุณสมบัติดังกล่าวนี้นั้น เราสามารถที่จะนำมาใช้ในการแก้ปัญหาอสมการประเภทนี้ โดยที่คุณสมบัติข้อ 1 และข้อ 2 นั้นจะถือว่าเป็น คุณสมบัติที่ช่วยในการจัดอสมการกำลังหนึ่งให้อยู่ในรูปที่แสดงดังอสมการข้างต้น



การแก้อสมการกำลังสอง
         สำหรับในหัวข้อนี้ เป็นอีกหนึ่งวิธีสำหรับการแก้อสมการ แต่จะเพิ่มระดับความยุ่งยากขึ้นมามากกว่าเล็กน้อย นั่นคือ การแก้โจทย์ปัญหาอสมการกำลังสอง โดยที่การแก้อสมการประเภทนี้นั้น เราสามารถทำได้หลายวิธีด้วยกัน เช่น การแยกตัวประกอบ หรือ การแก้โจทย์โดยที่ใช้วิธีกำลังสองสมบูรณ์

          การแก้อสมการกำลังสองนั้น มีนิยามที่แสดงได้อย่างง่ายๆคือ อสมการกำลังสอง ใน x หมายถึง อสมการที่อยู่ในรูปของ
                                                                              Ax+bx+c  <  0
                                                                              Ax+bx+c  le  0
                                                                              Ax+bx+c  >  0
                                                                              Ax+bx+c   ge   0
           โดยกำหนดให้ x เป็นตัวแปร และ a,b,c เป็นค่าคงที่ ที่ aneq 0

            วิธีการแก้อสมการกำลังสองนั้นมีวิธีได้หลายวิธี โดยขั้นตอนในการแก้ปัญหานั้นมีขั้นตอนดังนี้

1.  การแก้สมการสมการกำลังสองโดยการแยกตัวประกอบ

             การแก้อสมการกำลัง 2
อ้างโดยนิยามที่กล่าวไปดังก่อนหน้านี้ เราสามารถที่จะแสดงวิธีในการแก้อสมการได้ดังนี้
              1. จัดอสมการเปรียบเทียบกับ 0
              2. แยกตัวประกอบ
              3. พิจารณาเครื่องหมาย +,-
              4. หาคำตอบจากสมการกำลัง 1 จากทั้ง 2 กรณีแล้วนำมายูเนี่ยนกัน
              ซึ่งพวกเราสามารถที่จะนำขั้นตอนดังกล่าวมาใช้ได้โดยที่จะสามารถแก้ปัญหาได้อย่างรวดเร็วและถูกต้อง เช่นตัวอย่างดังต่อไปนี้

ตัวอย่างที่ 1 จงหาเซตคำตอบของสมการ 3x^2+10x ge 8
วิธีทำ 3x^2+10x ge 8
3x^2+10x-8 ge 0 : จัดสมการเปรียบเทียบกับ 0
 (x+4)(3x-2) ge 0 : แยกตัวประกอบ

ซึ่งเราจะต้องแบ่งเครื่องหมายในการพิจารณา โดยมีกรณีดังนี้
              1. (+)(+) หรือ x มากกว่าหรือเท่ากับ 0
              2. (-)(-)  หรือ x น้อยกว่า 0

              อีกกรณีหนึ่งที่มีเครื่องหมายต่างกัน เราสามารถที่จะแบ่งได้เป็นสองกรณีเช่นกัน แล้วสุดท้ายจะนำคำตอบที่ได้มายูเนี่ยนกัน

1. x+4 ge 0 และ 3x-2 ge 0
x ge -4 และ x ge frac{2}{3}

                                             9866

2.  x+4 le 0 และ 3x-2 le 0
 x le -4 และ x le frac{2}{3}

                                             9867

          เมื่อเรานำค่าที่แยกตัวประกอบนำมาแบ่งเป็นสองกรณีแล้วนั้น ให้นำคำตอบจากสมการกำลัง 1 จากทั้งสองกรณีแล้วนำมายูเนี่ยนกันเพื่อหาคำตอบสุดท้ายออกมาได้ดังนี้

                                             9868

                            ดังนั้น คำตอบสุดท้ายที่ได้ออกมาก็คือ (-infty,4]bigcup [frac{2}{3}, infty)

          วิธีการดังที่กล่าวมาคือสำหรับอสมการกำลังสอง โดยใช้วิธีการแยกตัวประกอบเป็นหลัก หากแต่เพื่อนๆจะทำอย่างไร หากว่า เพื่อนๆ ไม่สามารถแยกตัวประกอบได้


2.  การแก้อสมการกำลังสองโดยการทำให้เป็นกำลังสองสมบูรณ์
          ในสำหรับกรณีที่แก้อสมการกำลังสอง โดยที่ไม่สามารถแยกตัวประกอบได้ หรือ อาจสามารถทำได้แต่ยากและใช้เวลานาน การแก้อสมการกำลังสองนี้อาจใช้วิธีการทำให้เป็นกำลังสองสมบูรณ์ได้ ซึ่งมีขั้นตอนง่ายๆดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 ทำให้อสมการกำลังสองใน x มีสัมประสิทธิ์ของพจน์ x^2 เท่ากับ 1

ax^2+bx+c ge  0
ax^2+bx+c >  0
ax^2+bx+c  le  0
ax^2+bx+c  <  0

ขั้นตอนที่ 2 ทำให้อยู่ในรูปของ
displaystyle{[x^2+bx+(frac{b}{2})^2]+c-(frac{b}{2})^2  ge  0}
displaystyle{[x^2+bx+(frac{b}{2})^2]+c-(frac{b}{2})^2  >  0}
displaystyle{[x^2+bx+(frac{b}{2})^2]+c-(frac{b}{2})^2  le  0}
displaystyle{[x^2+bx+(frac{b}{2})^2]+c-(frac{b}{2})^2  <  0}
ขั้นตอนที่ 3 แทนค่าให้อยู่ในรูปของ
displaystyle{(x+frac{b}{2})^2+c-(frac{b}{2})^2  ge  0}
displaystyle{(x+frac{b}{2})^2+c-(frac{b}{2})^2  >  0}
displaystyle{(x+frac{b}{2})^2+c-(frac{b}{2})^2  le 0}
displaystyle{(x+frac{b}{2})^2+c-(frac{b}{2})^2  <  0}

ตัวอย่างที่ 1 จงแก้อสมการ 3x^2-6x-4 le 0
วิธีทำ นำ frac{1}{3} คูณอสมการที่กำหนดให้
displaystyle{x^2-2x-frac{4}{3} le  0}
displaystyle{(x^2-2x+1) -frac{4}{3} - 1  le  0}
displaystyle{(x-1)^2-frac{7}{3} le  0}
ดังนั้น displaystyle{ - frac{7}{3} le x-1 le frac{7}{3}}
displaystyle{1-frac{7}{3} le x le 1 +frac{7}{3}}
เพราะฉะนั้น เซตคำตอบของอสมการที่ได้จะเท่ากับdisplaystyle{(1-frac{7}{3}, 1+frac{7}{3})}
            ในกรณีที่สัมประสิทธิ์ด้านหน้าของ x^2ไม่เท่ากับ 1 ให้ทำให้เป็น 1 เสียก่อน


ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น